Waarom activiteiten met olifanten écht niet meer kunnen

Leestijd: 4 minuten

Ik moet even met jullie kletsen. Want veel te vaak zie ik foto’s of video’s voorbijkomen van mensen die ik volg op mijn (persoonlijke) Instagram account, waar ik met mijn hoofd niet bij kan. Foto’s waarop te zien is dat iemand aan het knuffelen is met een wild dier of hier een ritje op maakt, in dit geval een olifant. Of ze überhaupt niet weten waar ze mee bezig zijn of denken ‘dat dit wel écht een goede organisatie is’, weet ik niet. Wat ik wel weet, is dat ik hier in beide gevallen enorme jeuk van krijg. Het maakt me boos en ik zal je uitleggen waarom.

Waarom er een alarmbel in je hoofd moet afgaan als je olifanten dichtbij de mens ziet

Na mijn stage in Kaapstad maakte ik een rondreis door Namibië en Botswana. Tijdens deze reis heb ik met eigen ogen heb gezien hoe wilde dieren horen te leven.

Hoe het hoort te zijn

Ik ben absoluut geen zweverig persoon. Sterker nog, ik kan wel stellen dat ik altijd aardig met beide benen op de grond sta. Maar toen ik op een avond (vanaf een redelijke afstand) op de camping urenlang zat te kijken naar hoe een kudde olifanten water kwam drinken bij een zogenoemde ‘waterhole’, flitste er wat door mijn hoofd. Ik kreeg van het ene op het andere moment een drang om te delen hoe het écht zit. Hoe olifanten, of welke wilde dieren dan ook, écht horen te leven. Wat dit was hoe het hoort te zijn.

De enorme vrijheid die ze hebben, het eindeloos grote leefgebied, hoe ze hier tijdens safari’s omgaan met de dieren en hen respecteren in alles wat ze doen. Het fascineerde mij.

Olifanten horen niet te leven in hokjes, geknuffeld te worden door toeristen en vastgeketend te worden om te voorkomen dat ze toeristen een schop geven. Ongeacht het verhaal waar hun ‘verzorgers’ mee komen als je hiernaar vraagt; dit is gewoon foute boel. Ze horen te leven in de natuur waar ze hun eigen eten moeten zoeken, moeten vechten voor hun plekje en waar ze de vrijheid hebben om te gaan en staan waar ze willen. Zonder dat iemand ze daarbij in de weg zit.

Maar hoe zit het dan met opvangcentra voor olifanten?

Er zullen vast goede initiatieven zijn die alleen kunnen bestaan door donaties en inkomsten die ze verdienen op een eerlijke manier. Want helaas zijn er altijd nog wilde dieren die er niet zelf voor hebben gekozen om in een opvangcentrum terecht te komen. Doordat ze hun moeder op jonge leeftijd zijn kwijtgeraakt bijvoorbeeld, met dank aan de mens. Maar zolang er nog enthousiast wordt geadverteerd met het knuffelen van olifanten, het maken van een ritje op hun rug, te helpen om ze te wassen, voeren of selfies met ze te maken, ben ik verre van overtuigd.

Voor de duidelijkheid: opvangcentrum of niet, het is absoluut niet oké als je als toerist veilig dichtbij een olifant kunt komen. Ook niet als het gaat om zogenaamde ‘rescued’ olifanten. Want mocht iemand je wijsmaken dat het ‘rescued elephants’ zijn, dan staan deze niet vast in een hokje om te dienen als fotogeniek object. Of kun je ze wassen, op hun rug zitten, met ze zwemmen of een stukje met ze wandelen. Rescued elephants leven in grote, afgezette stukken bos waar ze, net als in het wild, in een kudde leven. En niet worden ‘verzorgd’ door toeristen.

Daarnaast vraag ik me af wat mensen denken als ze in zee gaan met dit soort ‘excursie aanbieders’. Ik zou deze toeristen graag eens de vraag willen stellen of ze echt denken dat dit soort activiteiten bijdragen aan een eerlijk en gelukkig leven voor deze dieren. Want dat is absoluut niet het geval. Sterker nog, het werkt juist averechts. Bedrijven verdienen hier vooral veel geld mee, en dit geld wordt geïnvesteerd om nóg meer toeristen te trekken met deze foute activiteiten. Het welzijn van de dieren is hierbij niet belangrijk.

Dan heb ik het niet alleen over het maken van een ritje, maar over alle soorten ‘activiteiten’ die je met een olifant zou kunnen boeken. Ik las laatst het boek ‘Heimwee moet je koesteren’, geschreven door Floortje Dessing. Haar woorden hebben mij opnieuw aan het denken gezet en dat was de druppel om deze blog te schrijven. Ik citeer:

‘Olifanten kunnen alleen maar gehoorzaam aan de mens worden gemaakt door ze als jong kalfje eindeloos te mishandelen tot hun geest breekt. Dit geldt voor alle ‘tamme’ olifanten die je wereldwijd tegenkomt en waar je bijvoorbeeld een ritje op maakt: die zijn altijd in hun jeugd zwaar mishandeld en geslagen om ervoor te zorgen dat jij er als toerist een ritje op kunt maken of ze kunt fotograferen.’.

Wat ik hierover geleerd heb tijdens mijn toerisme studie

Tijdens mijn studie Internationaal Toeristisch Management kreeg ik niet alleen les in management vakken en andere basisonderwerpen. Ik had ook ieder semester een aantal toeristische vakken in mijn vakkenpakket.

De woorden van één toerisme docent zijn mij altijd bijgebleven. Deze docent heeft er namelijk ontzettend op lopen hameren dat activiteiten waarbij de mens in contact komt met wilde dieren, op welke manier dan ook, écht niet meer kunnen. Geen rondjes zwemmen met dolfijnen of walvissen met tientallen toeristenbootjes om je heen, geen shows waarin dieren hun onder dwang aangeleerde kunstjes moeten laten zien, geen wandelingen met een leeuw en dus ook geen ritjes op een olifant – of welke activiteit dan ook waar je in contact met ze komt.

Dit geldt niet alleen voor wilde dieren, er zijn ook genoeg foute activiteiten met mensen. Denk bijvoorbeeld aan het bezoeken van de bekende Longnecks in Thailand. Deze mensen krijgen een kleine vergoeding van de overheid als ze deze ringen dragen, om zo het toerisme in stand te houden. En zo zijn er nog tientallen andere voorbeelden te noemen.

Aandacht van volgers op social media

Ik schrik ervan als ik zie dat deze boodschap niet tot reizigers doordringt. Wat zouden deze toeristen denken als ze een foto op Instagram plaatsen waarop ze met een big smile een wild dier knuffelen? Dat dit ontzettend gaaf is? Dat andere mensen jaloers op ze worden? En hun volgers uiteindelijk dan ook maar zo’n tour boeken als ze de kans krijgen. Want hiermee krijg je aandacht van je volgers op social media. En dat is nou juist waarom deze activiteiten aanbieders kunnen blijven bestaan; ze verdienen simpelweg bakken met geld aan toeristen door het aanbieden van deze praktijken. Want goedkoop zijn deze activiteiten niet.

Elke olifant die je buiten de jungle & dierentuinen dicht bij de mens ziet, is mishandeld

Ik las verder in het boek ‘Heimwee moet je koesteren’ van Floortje Dessing. Het ene schokkende verhaal volgde de ander op. Ik citeer:

‘Olifanten zijn net zo wild als tijgers en leeuwen en in principe heel gevaarlijk. Maar de mens heeft al eeuwen geleden een methode ontwikkeld om ze te laten gehoorzamen zodat we ze kunnen gebruiken als lastdier of voor vermaak: door ze als jong kalf op te sluiten in een klein hok en ze net zo lang met stokken te mishandelen totdat hun wil gebroken is. Dat kan weken duren, maar ook maanden. Elke olifant die je buiten de jungle en dicht bij de mens ziet, (dierentuinen waar ze geboren zijn daargelaten) is op die manier mishandeld.’.

Geloof niet alles wat je hoort en leest

Wat ik nog graag wil toevoegen: geloof alsjeblieft niet alles wat je hoort en leest. Hoe positief en diervriendelijk organisaties zichzelf ook omschrijven, als een ritje op de rug van een olifant tot hun aanbod behoort, is dat een dikke ‘red flag’. Dan moet er een belletje bij je gaan rinkelen dat deze organisatie slechte bedoelingen heeft. Want mocht je denken dat olifanten zo sterk zijn dat ze een mens prima kunnen dragen, lees dan dit artikel van RTL Nieuws maar eens.

Wat jij kunt doen

Denk hier alsjeblieft over na als je in aanraking komt met dit soort praktijken. En doe mij één plezier: laat die folders bomvol advertenties over het ontmoeten van wilde dieren lekker liggen. Ga in plaats hiervan bijvoorbeeld hiken in de natuur. Of mocht je op een eerlijke en diervriendelijke manier kennis willen maken met het fenomenale Afrika, boek dan een eerlijke rondreis bij Nomad Africa Tours & Safaris (niet gesponsord).

Disclaimer: dit soort praktijken gebeuren overal ter wereld, van Bali en Sri Lanka tot andere landen in Azië, en van Afrika tot Zuid-Amerika. Dus mogelijk ook op jouw vakantiebestemming. Pas dus goed op en houd je ogen open.

Help mee om bewustzijn te creëren door deze blog te delen. Ik ben je erg dankbaar!

Tip: Benieuwd geworden naar het boek van Floortje Dessing? Deze kun je hier bestellen.